Το Παγονέρι βρίσκεται 20 χλμ. ΒΔ του Κ. Νευροκοπίου σε υψόμετρο 750 μ. με θέα το Φαλακρό όρος και την οροσειρά της Ροδόπης, ενώ απέχει από την πόλη της Δράμας 65 χλμ. και από τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα 7 χλμ. Το παλαιότερό του όνομα ήταν Τσερέσοβο που σημαίνει Κερασοχώρι. Η νέα ονομασία ίσως οφείλεται στις δύο βρύσες του χωριού που έχουν παγωμένο νερό. Στην μία από αυτές υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα με ημερομηνία 27 Ιουλίου 1870 και τα ονόματα των προυχόντων κτιστών και δωρητών.

Το χωριό είναι χαρακτηρισμένο ως παραδοσιακός οικισμός από το 1983, λόγω της αρχιτεκτονικής των κτηρίων. Οι κάτοικοί του στην πλειοψηφία είναι γηγενείς. Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν καταδιωκόμενοι από τους Τούρκους Έλληνες από την Ήπειρο γι’αυτό και τα περισσότερα επίθετα είναι δισύλλαβα. Άριστοι τεχνίτες έκτισαν με ντόπια πέτρα τα σπίτια τους και τα δρομάκια του χωριού γνωστά ως καλντερίμια. Το χωριό δέχθηκε επίσης κατοίκους  τα επόμενα χρόνια και από την Ανατολική Θράκη.

Στο κέντρο του χωριού είναι κτισμένος ο ναός σε τρίκλητη ξυλόστεγη  βασιλική αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου κτισμένη το 1835 σύμφωνα με επιγραφή, υπάρχουν όμως εικόνες μέσα στον ναό του 1812. Διαθέτει πυργοειδές επιβλητικό καμπαναριό από λαξευμένο γρανίτη που χρονολογείται από το 1881 όπως αναγράφεται σε θωράκιο του τρίτου ορόφου. Στις καμπάνες αναγράφεται η χρονολογία 1832 και σύμφωνα με μαρτυρίες των παλιών κατασκευάστηκε σε χυτήριο που στήθηκε σε παρακείμενο σπίτι από χάλκινα και χρυσά αντικείμενα που συγκεντρώθηκαν από έρανο των κατοίκων. Στον τρίτο όροφο του καμπαναριού κατασκευάστηκε μηχανισμός εκκρεμούς ρολογιού  που λειτουργούσε μέχρι πρόσφατα, προφυλάσσονταν από καλαίσθητο ξύλινο κουβούκλιο που σήμερα δεν υπάρχει . Από τον αρχικό ναό σώζονται ο Παντοκράτορας μέσα σε οκτάφυλλο ανθέμιο στο κεντρικό κλίτο, οι οροφές, ο δεσποτικός θρόνος, ο άμβωνας και η πύλη του λιθόκτιστου περιβόλου. Θαυματουργεί , λόγω καιρικών συνθηκών γιορτάζεται στις 15 Αυγούστου

Στο Παγονέρι η κύρια ασχολία των κατοίκων του είναι η κτηνοτροφία και η υλοτομία . λόγω της ορεινής άγονης περιοχής τα χωράφια και οι καλλιέργειες είναι περιορισμένες.